Elektriğe Gizli Zam Kapıda

Andaç Aydın Arıduru
andacaydinariduru@gmail.com

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, 9 aralıkta İstanbul’da düzenlenen “15. Türkiye Enerji Zirvesi “nde konuştu.  Bayraktar, Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) uygulamasının belli bir gelir düzeyinin üzerindeki yurttaşlar için revize edildiğini belirterek, “EPDK’nin aldığı karar 4 bin kilovatsaat. Bunu muhtemelen 2026’da bir kademe daha aşağı çekebiliriz.” ifadesini kullandı.
Gelecek yıl da benzer bir yapının uygulanacağını aktaran Bayraktar, “Yüzde 18-20 civarında beklenen bir enflasyon var. Bizim fiyat ayarlamalarımız da bu minvalde olacak. Bunun dışında SKTT benzeri bir uygulamayı doğal gazda, tüketim esaslı olarak 2026’da düşünmeye devam ediyoruz.” diye konuştu. Bayraktar’ın duyurusunu yaptığı Gizli elektrik zammı bu yıl milyonlarca yurttaşı etkilerken elektrik üretim ve dağıtım tekellerine kamu kaynaklarından milyarlarca TL teşvik ödendi. Tekeller bu uygulamalarla elektriğin üretiminden perakende satışına elde ettikleri kâra kâr kattı vergi yükü artan yurttaşlar fahiş fiyatlara mahkum edildi. 

Yurttaşın vergisi şirketlere teşvik oldu

1 Şubat 2025’ten beri yürürlükte olan sistemde, yıllık tüketimi belirli sınırın üzerinde olan aboneler sübvansiyondan yararlanamıyor ve yüksek tarifelerle karşılaşıyor. Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), dört kişilik bir ailenin asgari tüketiminin aylık yaklaşık 240 kwh olduğunu belirtirken, kalabalık ailelerin bu miktarın çok üzerinde elektrik kullandığını belirtiyor. 5 bin kilovatsaatten 4 bin kilovatsaate düşürülen kademe nedeniyle 2,5 milyon hane fahiş elektrik fiyatlarından etkilenmişti.

Kamunun yurttaşlara sağladığı sübvansiyonlar daraltılırken 2026 bütçesinden dar gelirli yurttaşlar için ayrılan destek ödemeleri de kısıldı. Vergilerle oluşan kamu bütçesi yurttaşların elektrik ihtiyacını karşılamak yerine elektrik üretim ve dağıtımı yapan şirketlere teşvik olarak yağdı. 

Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi (TEDAŞ), 2025 yılının ilk 10 ayında 33 farklı elektrik üretim santraline toplamda 15,4 Milyar TL “Kapasite Mekanizması” ödemesi yaptı. Santraller bu ödemeyi ihtiyaç duyulması halinde devreye alınabilecek elektrik üretimi kapasitesi bulundurdukları, “emre amade” oldukları için aldı.

Yurttaşın faturası katlandı, şirketler vergi ödemedi,

Bu program kapsamında ENKA, 3 santrali için 2,9 milyar TL, ENERJİSA, 3 santrali için 1,6 milyar TL, Kolin Holding 1,3 milyar TL, İC İçtaş ve Limak ortaklığı 1 milyar TL, tek başına Limak Holding 844 milyon TL, Aydem Enerji 543 milyon TL, Cengiz Holding ise 411 milyon TL ödeme aldı. Şirketlere ödenen miktarlar sadece üretime hazır oldukları için verildi. Hükümet, Hit 30 teşvik programı kapsamında enerji tekellerine ve yabancı ortaklarına sunulmak amacıyla güneş enerjisi üretimi için 2,5 milyar dolar, Rüzgar enerjisi için 1,5 milyar dolar değerinde teşvik programları duyurdu.

Üretimlerden gelir elde eden ve sadece kapasiteleri için kamu tarafından ödüllendirilen bu tekeller aynı zamanda elektriğin dağıtım ve perakende satış şirketleriyle elektrik sektörünü avuç içinde tutuyor. ENERJİSA Başkent EDAŞ, Toroslar EDAŞ ve AYEDAŞ şirketleri, TEDAŞ verilerine göre Türkiye’de tüketilen Elektriğin yüzde 25.5’ini dağıtıyor. Cengiz Kolin ortaklığı CK Enerji, Boğaziçi EDAŞ, Akdeniz EDAŞ, Çamlıbel EDAŞ ise ülkedeki elektriğin yüzde 23.5’ini dağıtmakta.

Aydem Enerji ile Gediz EDAŞ ve Aydem EDAŞ ile Ege Bölgesi’nde ülkenin elektriğinin yüzde 13,75’ini dağıtmakta.

ENERJİSA bünyesindeki Şirketlerden hiçbiri 2024 yılında kurumlar vergisi ödemezken 2023 yılında Toroslar EDAŞ ve AYEDAŞ yüzde 23 bandında vergi ödemesi yaptı 2022 yılında ise sadece AYEDAŞ yüzde 23 bandında ödeme gerçekleştirdi.

CK Enerji Bünyesindeki Boğaziçi Edaş 2024 ve 2023 yılında kurumlar vergisi ödemedi 2022’de yüzde 25 olması gereken vergilerinin yüzde 23’ü düzeyinde ödeme yaptı. Akdeniz EDAŞ 2023 ve 2024’te hiç kurumlar vergisi ödemezken 2022’de yine yüzde 23 düzeyinde vergi ödedi. Çamlıbel EDAŞ 3 yıl içinde kurumlar vergisi ödemedi.

Aydem Enerji Bünyesindeki Gediz EDAŞ, 2022,2023 ve 2024’te hiç kurumlar vergisi ödemedi. Aydem EDAŞ da aynı şekilde bu üç yılda hiç gelir vergisi ödemesi gerçekleştirmedi.

Milyonlarca yurttaşın ödediği vergiler yükselirken kamudan aldıkları sübvansiyonlar daraldı. Şirketlere ödenen kapasite, yatırım ve vergi teşvikleri yine yurttaşların cebinden çıkmış oldu

Kaynak: EVRENSEL